کشف علت انقراض دایناسورها با شواهد شیمیایی در لایه های زمین !

در مطلب زیر آمازون تله به بررسی شواهد شیمیایی که  باعث انقراض دایناسور ها  شده است می پردازد .

برای مشاهده سایر مقالات علمی فروشگاه اینترنتی آمازون تله اینجا کلیک کنید

دایناسورها فرمانروایان مطلق زمین برای میلیون ها سال بودند. بارش شهاب سنگ های غول آسا و برخورد سیارک ها به زمین از علل انقراض دایناسورها است.

اما چه شد که  این فرمانروایان روزی از دایره هستی محو شدند به گونه ای که انگار هرگز نمونه ای از آن ها بر روی زمین نبوده است جز تنها چند تکه فسیل!!!!

دانشمندان و زمین نگاران سالیان متمادیست که بر روی دوره زیست دایناسورها و علل نابودی آن ها به تحقیق و بررسی میپردازند. اما دلیل نابودی دایناسورها همچنان رازی سر به مهر باقی مانده است. در این مقاله سعی داریم تا نگاهی کامل به دوره نابودی نسل های زمین با نام (Cretaceous-Paleogene extinction) و آتش فشان سیفون های دیکان بیندازیم.  مطالعه این دوره ها که بزرگترین فرضیات علت نابودی دایناسورها را در خود جای داده است دانش ما در زمینه علل نابودی دایناسورها را افزایش میدهد.

نظریه اول علت انقراض دایناسورها : برخورد شهاب سنگ

بزرگترین و قوی ترین فرضیه ای که برای نابودی دایناسورها همیشه مطرح بوده است برخورد شهاب سنگی به نام "چیکسولوب " میباشد.

چیکسولوب  یکی از بزرگترین رویدادهای برخوردی تاریخ زمین بوده است. این شهاب سنگ 10 کیلومتری، تا کیلومترها بر روی زمین تاثیر گذاشته است به گونه ای که شوک عظیمی با قدرت 5.0×1023 ژول انرژی تقریبا معادل  100000  گیگا تن تی ان تی بر روی زمین وارد شد. این شوک به تنهایی کافی بود تا زمین به مدت 50000 سال نابود از حیات و نیست شود.

این شوک عظیم به وقوع زمستان هسته ای منجر شد و زمین سالها در ابری غلیظ فرو رفت. دانشمندان آثار این شهاب سنگ را در لایه یک کیلومتری زمین یافته اند و این کشف منجر شده که بر این ادعا که دایناسورها بدین طریق از بین رفته اند مطمئن تر شوند.

مشاهدات حاکی از آن است که زمین در دوره ای مورد حمله شهاب سنگ های غول پیکر بسیاری واقع شد. شهاب سنگ هایی که منشا ورود فلزاتی همچون ایرودیوم در دل سنگ های زمینی شدند، سونامی های مرگبار پدید آوردند و همچنین اتمسفر زمین را به شکل چشمگیری به هم ریختند. در انتها آخرین ضربه کاری نامشخص در 65.5 میلیون سال رخ داد و منجر به نابودی دوسوم از بافت گیاهی و جانوری کره زمین شد.

نشانه هایی از این برخورد وجود دارد که اندازه آن بسیار بزرگتر از چیکولوسکوپ بوده است. این برخوردهای متعدد در کنار همدیگر دوره نابودی نسل های زمین یا (Cretaceous-Paleogene extinction)نام دارد.

نظریه دوم علت انقراض دایناسورها : برخورد سیارک ها و آتشفشان ها

تئوری های زیادی درباره این که چرا انقراض دوره های کرتاسه- ترشیاری رخ داده وجود دارد. اما یک تئوری به طور وسیعی مورد قبول همه واقع شده است (این تئوری در سال 1980 به وسیله فیزیکدانی به نام لوییس آلوارز و پسرش والتر آلوارز که یک زمین شناس بود ارایه شد).

تئوری آنها می گوید که حدود 65 میلیون سال قبل یک سیارک چهار تا نه مایلی (15-6 کیلومتری) با زمین برخورد کرده و باعث آتش سوزی های بزرگ (که بر اثر گدازه های داغی که از چاله های ایجاد شده بیرون می ریخته، ایجاد می شده)، سونامی ها، توفان های شدید با بادهای تند و باران های اسیدی تند، فعالیت زلزله ای و شاید حتی فعالیت آتشفشانی شده است. این برخورد می توانسته باعث تغییرات شیمیایی در جو زمین شود و غلظت اسید سولفوریک، اسید نیتریک و فلوراید را افزایش دهد. گرمای ناشی از موج انفجار چاله، همه شکل های زندگی در مسیرش را سوزاند و خاکستر کرد.

به این ترتیب گرد و غبار و مواد آتشفشانی با فشار به داخل جو پرتاب شد و برای ماه ها جلوی بیشتر نور خورشید را گرفت و دما در سطح زمین را پایین آورد. جاندارانی که نمی توانستند خودشان را با تغییرات دما و نور تطبیق دهند می مردند.

شواهد شیمیایی که تئوری الوارز را تایید می کند

دانشمندان در لایه خاک رس دوره های کرتاسه- ترشیاری، شواهد شیمیایی پیدا کرده اند که از تئوری برخورد آلوارز حمایت می کند. لایه کرتاسه- ترشیاری شامل رسوبات ته نشین شده ای است که از پایان دوره کرتاسه تا شروع دوره ترشیاری به وجود آمده است. این لایه به دو لایه تقسیم شده. لایه جادویی Magic (با سه میلی متر ضخامت) و لایه گدازه Ejecta (با دو سانتی متر ضخامت). این شواهد شیمیایی عبارتند از:

⇐ سایدروفیل ها  Siderophiles- عناصر نادر زمین Os, Au, Pt, Ni, Co, Pd, and Ir عناصر سایدروفیل هستند. وجود آنها در لایه زیرین کرتاسه- ترشیاری دلالت بر برخورد سیارک دارد. عنصر ایریدیوم (Ir) در لایه کرتاسه- ترشیاری در نقاط مختلف زمین پیدا شده. لایه ضخیم ایریدیوم صد هزار ساله در دوره کرتاسه- ترشیاری در نیوزیلند، دانمارک و ایتالیا کشف شده. ایریدیوم به استثنای نزدیک مرکز زمین، عنصر نادری در زمین است. اما تاحدودی در شهاب سنگ های چوندریتیک chondritic (شهاب های سنگی با چوندرول ها که لکه های کروی سیلیکات هستند که در اشکال سیاره ای پیش از تاریخ وجود داشته اند) فراوان است. احتمال دارد یک منشأ شهاب سنگی برای این لایه ایریدیوم وجود داشته باشد.

⇐ تکتیت ها Tektites- تکتیت ها دانه های کوارتزی هستند که زیر گرمای متراکم و فشار، تبخیر و خنک شده اند و به دانه های شیشه بدون ساختمان کریستالی تبدیل شده اند. تکتیت ها شاید در طول برخورد یک شهاب سنگ یا ستاره دنباله دار شکل یافته باشند. تکتیت ها در لایه کرتاسه- ترشیاری فراوانند.

⇐ کوارتز تحت فشار Shocked quartz- موقعی که کوارتز زیر فشار بی اندازه زیاد است، می تواند در صفحات موازی شکاف بخورد و تقسیم شود. کوارتز تحت فشار در سایت های بمب اتمی پیدا می شود و مناطق برخورد شهاب سنگ نیز شناخته می شود. کوارتز زیر فشار در لایه کرتاسه- ترشیاری فراوان است.

⇐ استیشویت Stishovite (دی اکسید سیلیکون)- یک شکل از کوارتز که در شرایط گرمای بالا و فشار ایجاد می شود. این عنصر به شکل غیرطبیعی زیادی در لایه کرتاسه- ترشیاری یافت شده است و بیشتر احتمال دارد که در طول یک برخورد عظیم شکل گرفته باشد.

⇐ دانه های شیشه- "کنت میلر" Kenneth Miller  یک لایه دو اینچی از دانه های شیشه را در لایه کرتاسه- ترشیاری نزدیک رودخانه باس در نیوجرسی آمریکا کشف کرده است که از تئوری آلوارز حمایت می کند.