روغن های مصرفی در ساخت آلکید رزین ها

روغنهای گیاهی را با توجه به تعداد پیوندهای دوگانه کربن-کربن اسیدهای چرب آنها به سه دسته تقسیم می کنند:

الف- روغنهای خشک شونده

ب- روغنهای نیمه خشک شونده

ج- روغنهای خشک نشونده

برای آشنایی با خواص بعضی از روغنهای معروف که در صنعت رنگ و رزین سازی اهمیت دارند توضیح مختصری داده می شود.

روغنهای خشک شونده

1-روغن بزرک

از دانه های گیاهی بیش از 35% از این روغن به دست می آید. در ساختن رنگهای ساختمانی و ضد زنگ به کار می رود. رنگ روغن بزرک به علت واکنش اسید لینولئیک با اکسیژن هوا بعد از مدتی زرد می شود (بیشترین نوع اسید چرب موجود در این روغن اسید لینولئیک است که 52% کل روغن را تشکیل می دهد.)

2-روغن تانگ (روغن چوب چینی)

بسیار سریع خشک می شود و برای سختی، مقاومت و انعطاف پذیری بیشتر فیلم به کار می رود. ایجاد چروک در فیلم از خواص بد این رزین است. از این خاصیت می توان در رنگهایی که باید چروک داشته باشند استفاده کرد.

3-روغن اویتیسیکا

در مقایسه با روغن تانگ سرعت خشک شدن آن کندتر است. همچنین نسبت به روغن تانگ، قابلیت انعطاف پذیری، استحکام و قدرت ایجاد فیلم خوب، کمتری دارد (خواصش به مرغوبی روغن تانگ نیست).

4-روغن کرچک آب گیری شده (هیدراته)

اگر از هر مولکول روغن کرچک معمولی یک مولکول آب گرفته شود، روغن کرچک حاصل را هیدراته گویند که خشک شونده است، چون در اثر حرارت پلیمریزه می گردد (پس گران روی آن بالا می رود) از این رو در مقایسه با روغن سویا، بسیار سریع خشک میشود، قابلیت حفظ رنگ خوبی دارد و استحکام خاصی به رنگها می دهد.

5-روغن ماهی

شامل اسیدهای چرب سریع خشک شونده است و مقدار زیادی از اسیدهای خشک نشونده نیز دارد، بنابراین کندتر از روغن بزرک خشک می شود و سختی و مقاومت آن نیز کمتر از روغن بزرک است. نسبت به روغن بزرک، تمایل بیشتری به زرد شدن نشان می دهد. نوع اسید چرب کوره ای تقریبا ً شامل 26 درصد اسید آریچیدونیک با پیوند دوگانه و 19% اسید کلابپانودونیک دارای 5 پیوند دوگانه می باشد. با خاصیت انعطاف پذیری زیاد در ساخت جلاها، رزینهای اپوکسی آستری و آستری های کوره ای به کار میرود و به علت گرانی مصرف زیادی ندارد.

روغنهای نیمه خشک شونده

1-روغن سویا

با اینکه جزء روغنهای نیمه خشک شونده است ولی در ساخت اکثر رنگها شرکت دارد. الکید رزینهایی که با آن ساخته می شوند دارای خواص خشک شوندگی بسیار خوبی هستند. در رنگهای ساختمانی و دریایی به کار می رود. در رنگهای کوره ای بهتر است همراه با رزینهای آمینو به کار رود.

2-روغن تال

از درخت کاج یا صنوبر بدست می آید. از لحاظ مصرف بعد از روغن سویا و در درجه دوم اهمیت قرار دارد. خواصش تقریبا ً مشابه خواص سویاست ولی از نظر قیمت ارزانتر از آن است.

3-روغن گلرنگ

از نظر درجه اشباع و زمان خشک شدن بعد از روغن بزرک قرار دارد. 15% آن اسید لینولئیک است ولی تمایل کمتری به زرد شدن از خود نشان می دهد.

روغنهای خشک نشونده

روغنهای خشک نشونده روغنهایی هستند که از نظر پیوند دوگانه فقیرند و فاقد توانایی پلیمریزاسیون می باشند. این روغنها دارای خاصیت خشک شدن و تشکیل فیلم نیستند، مگر اینکه مدت زمان طولانی در معرض هوا قرار گیرند. علت مصرف آنها این است که سبب انعطاف پذیری لایه فیلم رنگ می شوند، البته امکان تبدیل روغنهای غیر خشک شونده به روغنهای خشک شونده وجود دارد. مثلا ً روغن کرچک را می توان به روغن کرچک بی آب (دهیدراته) تبدیل کرد که در نتیجه از نوع روغنهای خشک شونده می شوند.

1-روغن کرچک

حدود 81% این روغن را ریسینولئیک اسید تشکیل می دهد که در مولکول خود تنها یک پیوند دو گانه دارد و به همین خاطر روغن کرچک جزء روغنهای خشک نشونده می باشد. این روغن با نیترو سلولز قابلیت امتزاج دارد و به عنوان ماده نرم کننده در لاکهای نیترو سلولز یه کار میرود.

2-روغن پنبه

در ردیف روغنهای خشک نشونده نظیر روغن نارگیل  کرچک معمولی است. در آلکید رزینهای کورهای به علت ارزانی زیاد و قابلیت حفظ رنگ خوب، به جای روغن نارگیل استفاده می گردد. از نظر استحکام و شفافیت در مرتبه پایینتری از روغن نارگیل قرار دارد.

3-روغن نارگیل

از میوه نارگیل که بیش از 65% آن روغن است تهیه می گردد و در دمای بالا، قابلیت حفظ رنگ خوبی دارد. بیشتر در لاکهای نیترو سلولزی و آمینو آلکید، که برای وسایل خانگی به کار می روند، مصرف می شود.