پیگمنت گرد روی چیست؟

این رنگدانه به صورت یک پودر خاکستری رنگ متمایل به آبی تحت نام گرد روی به بازار عرضه می شود که 95 تا 97 درصد آن فلز روی و بقیه آن را اکسید روی تشکیل می دهد.

طرز تهیه پیگمنت روی

فلز روی را تیخیر کرده و بخارات حاصل را به درون سرد کننده های بزرگی هدایت می کنند. تحت شرایط ایجاد شده فلز جامد روی بر جداره سرد کننده ها می نشیند که به روشهایی مناسب آن را خارج می کنند. با کنترل دقیق شرایط عمل می توان نحوه توزیع اندازه ذرات رنگدانهرا آن چنان کنترل کرد که حدود تغییرات آن نسبتا ً ناچیز باشد. البته در حین عمل تیخیر فلز روی مقداری اکسید روی نیز بوجود می آید.

خواص و کاربردهای پیگمنت روی

گرد روی در دو نوع استاندارد و فوق العاده ریز تهیه می شود. خصوصیات این دو نوع رنگدانه روی به قرار زیر است:

ذرات تشکیل دهنده این پیگمنت کروی شکل هستند. قدرت پوشانندگی گرد روی بسیار خوب است اما قدرت همرنگ کنندگی بسیار پایینی دارد. این پیگمنت بسیار فعال است.

استفاده از گرد روی در صنعت رنگ بیشتر به منظور حفاظت سطوح فولادی می باشد. در فیلم خشک آستریهای اولیه ای که به این منظور شاخته می شوند حدود 92 الی 95 درصد فلز روی وجود دارد و به همین خاطر آنها را آستریهای اولیه غنی از روی می نامند. پلی استیرن، لاستیکهای ایزومر شده و کلردار شده، اپوکسی ها، آکریلیک ها و وینیل ها از جمله رنگپایه هایی می باشند که به منظور رضایت بخشی همراه با گرد روی مورد استفاده قرار گرفته اند. مکانیزم حفاظت فولاد توسط آسترهای اولیه غنی از روی یک فرایند الکترو شیمیایی شبیه به عمل حفاظتی روی در آهن گالوانیزه می باشد که در آن گرد روی به عنوان قطب آند عمل می کند (در این صورت سطح فلز مورد نظر قطب کاتد خواهد بود و ازخورندگی آن جلوگیری می شود که در حقیقت همان روش حفاظت کاتدی می باشد). برای اینکه عمل حفاظتی روی به طور مؤثر انجام گیرد باید که حداکثر تماس بین سطح فولاد وذرات پیگمنت گرد روی بر قرار شود، لذا باید مقدار گرد روی مصرفی در حد کافی تعیین شده باشد. همچنین باید سطح فولاد کاملا ً تمیز شود. از طرف دیگر برای این که عمل حفاظتی گرد روی به بهترین نحو انجام گیرد باید بین ذرات پیگمنت یک ارتباط مؤثر برقرار باشد تا بتوانند از طریق هدایت الکتریکی عمل حفاظتی خود را به خوبی انجام دهند. لذا اگر در آسترهای ساخته شده از گرد روی میزان رنگدانه گرد روی از 92 درصد کمتر باشد مولکولهای رنگپایه بین ذرات فلز روی فاصله انداخته و به علت عدم ارتباط مؤثر بین آنها عمل حفاظتی به خوبی انجام نمیگیرد. بر کس اگر میزان گرد روی بیش از 95 درصد باشد میزان رنگپایه به آن اندازه نخواهد بود که چسبندگی مطلوب را ایجاد کند. در ایلات متحده امریکا و تا حدی در انگایس، 80 درصد گرد روی را با 20 درصد اکسید روی در روغنهای خشک شونده یا محیطهای روغنی رزین دار با یکدیگر مخلوط کرده و آستریهای اولیه ای تهیه می کنند که به عنوان محافظ قطعات فولادی در مقابل خوردگی مصرف عمومی دارند. کارایی این گونه رنگها بسیار بالاست اما مکانیزم آنها کاملا ً روشن نشده است.

طرز شناسایی پیگمنت روی

گرد روی در اثر حرارت دادن در هوا می سوزد و تبدیل به اکسید روی می شود. اکسید روی حاصل هنگامی که داغ است زرد رنگ و هنگامی که سرد می شود سفید رنگ می باشد. این پیگمنت به شدت با محلول رقیق اسید کلریدریک ترکیب می شوند و محلولی می دهد که می توان از آن برای شناسایی یونهای روی استفاده کرد.

سمیت پیگمنت روی

فلز روی خطرات سمی مهمی از خود نشان نمی دهد، اما گرد و غبار آن تحت ذرات آزار دهنده دسته بندی شده است. در خلال جوش دادن یا برش دادن قطعات فلزی که با رنگهای حاوی گرد روی پوشش داده شده اند، مقداری بخارات اکسید روی تشکیل می شود که موجب تب بخاری روی می گردد. این اثر ناخوشایند اما زود گذر می باشد. مقدار حد مجاز ایمنی برای بخارات اکسید روی 5 میلی گرم در متر مکعب است.