ضد کپک رنگ چیست؟

مواد نگهدارنده غالبا ً اشاره به زیست کشهاست (Biocides) که به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: دسته ای که برای محافظت حالت تر به کار می رود و دسته دیگر برای محافظت فیلم استفاده می شود. زیست کشهای حالت تر، به طور دقیق تحت عنوان باکتری کش و قارچ کش مصرفی شده و برای حفظ کیفیت مواد تا زمانی که می توانند اعمال شوند به کار می روند. زیست کشهای فیلم که می توانند قارچ کش و جلبک کش باشند، مانع رشد قارچ ها و جلبکها بر روی سطح پوشش های  اعمال شده می شوند.

حفاظت حالت تر

مواد آب باید مستعد حمله از طرف میکروارگانیسمهایی مانند باکتری و قارچ باشند. باکتریها اغلب می توانند بدون هیچ گونه علائم ظاهری قابل مشاهده در این محصولات به راحتی رشد کنند. اما سرانجام فعالیت زیست شیمیایی ارگانیسمها باعث بی رنگ شدن، بد بو شدن تغییرات رئولوژی (معمولا ً کاهش گرانروی) و گاهی با تولید گاز همراه است. معمولا ً بیش از یک اثر مشهود است.

رشد قارچها از ابتدا مانند تجمع هاگها که کاملا ً قابل رویت است واضح می باشد. رشد آنها معمولا ً باعث ایجاد تغییراتی مشابه باکتریها در محصولات می شود، ولی با سرعت کمتر و با افزایش کاملا ً قابل مشاهده پوسیدگی. همه این اثرات نامطلوب تحت عنوان فساد زیستی، گروه بندی می شوند.

هنگام ساخت، مواد خام و دستگاهی که آنها درون آن فرآورش می شود به عنوان منابع آلودگی عمل می کنند. بعضی از مواد و محوطه کارخانه یا روشهای مورد استفاده ممکن است خطرات بیشتری نسبت به سایر موارد داشته باشد. این عوامل مختلف هستند که بر نوع و میزان مواد نگهدارنده که توصیه می شود و مرحله ای در تولید که در آن مرحله باید آنها افزوده شوند. اثر می گذارد.

موادی که به عنوان تغلیظ کننده استفاده می شوند. عموما ً اترهای سلولزی در حالت محلول هستند و آنها منبع غذایی آماده برای میکروارگانیسمها به شمار می روند. با وجود اینکه، آبی که هنگام ساخت استفاده می شود، ساده ترین منبع آلودگی محصولات است. اما کربوهیدرات های زنجیر بلند و پروتئینها مواد مورد نیاز برای فرآورشهای زیست شیمیایی را در اختیار ارگانیسمها قرار می دهند. آنزیم های خاص ترشح شده، توسط ارگانیسم ها قادرند مولکول کمپلکس را شکسته و جز قندی و آمینو اسیدی آنها را که به راحتی توسط ارگانیسم ها جذب می شوند جدا کنند. سپس آنزیم برای تکرار فراورش در دسترس است. این فعالیت زیست شیمیایی معمولا ً بسیار مشهود است به طوری که فروپاشی این مولکولهای زنجیر بلند باعث کاهش سریع گرانروی می شود. در واقع مولکولی مانند سلولز تنها کافی است که به قطعات کوچکتر شکسته شود تا کاهش قابل ملاحظه گرانروی اتفاق افتد. در بیشتر موارد این فروپاشی به وسیله رهایش حبابهای هوایی که هنگام ساخت ژل به تله افتادند همراهی می شود.

با ارئه فروپاشی غلظت دهنده، ذرات پراکنده جامد در ته ظرف می نشیند و در این حالت محصول به عنوان جداشونده شناخته می شود.

با این حال مواد مختلف زیادی به عنوان غلظت دهنده مصرف می شوند، گشتره ای از گونه های ضد قارچ و ضد باکتری ر محدودۀ وسیعی از غلظت و دما مورد مصرف این مواد هستند.

حضور و عدم حضور اکسیژن عاملی است که توانایی رشد و سرعت تکثیر گونه ها را تعیین می کند. فقدان اکسیژن و یا مقادیر بسیارکم اکسیژن، رشد گونه های مناسب این شرایط را افزایش داده و یا روش سوخت وسازی مورد استفاده را تعیین می کند. ارگانیسمهایی که فقط در غیاب اکسیژن رشد می کنند بی هوازی نامیده می شوند، باکتریهای کاهنده سولفات از اعضای این گروه هستند. بیشتر ارگانیسمها نوع سوخت وساز خود را تغییر خواهند داد و در غلظتهای بسیار ناچیز اکسیژن تخمیر خواهند شد و به ظرف نگهدارنده فشار می آورند و همچنین ممکن است به دلیل ایجاد گاز باعث اسفنجی شدن محصولات شوند. گونه های مخمر شامل این شرایط می شوند. به محض آنکه باکتری و مخمر تجمع یابند، دلیلی بر بحرانی بودن غلظت اکسیژن محلول است. بنابراین پوششهای آب پایه برای رشد میکروارگانیسم ها مناسب اند، زیرا حاوی مواد مغذی آماده، آب کافی، اکسیژن محلول کافی در دما و pH مناسب برای رشد هستند.

باکتریها هنگام ساخت در محصولات حفاظت نشده قرار خواهند گرفت. و به محض اینکه باکتریها مستقر شدند، ابتدا تغلیظ کننده با سرعتی آهسته شکسته خواهد شد ولی با تکثیر باکتریها این عمل تسریع می شود. اکنون باکترها وارد مرحله رشد شده، به طوری که به سرعت تکثیر شده و به صورت لگاریتمی و عموما ً هر 30 دقیقه تکثیر می شوند. مقدار زیادی از آنها تولید می شود و فروپاشی اجزاء سازنده محصول تسریع شده تا اینکه تخریب کامل صورت گیرد. در این مرحله بقیه اجزای سازنده مصرف می شوند. عوامل فعال سطحی فروپاشنده و براساس ساختار محصول اثر می گذارد و برای ارگانیسم ها نیتروژن، کربن، اکسیژن و سایر مولکولهای پیچیده تر مانند آمینواسیدها را فراهم می کند. پلیمرهای امولسیونی و اساسا ً اجزایی مانند مادۀ فعال سطحی کف شکن و پایدارکننده مورد حمله واقع می شوند. بعضی از اجزای پلیمر، باعث افزایش رشد می شوند، گرچه شواهد کمی برای نشان دادن اینکه آنها واقعا ً فروپاشی شده اند وجود دارد. در این مرحله محصول بد بو شده و گرانروی آن افت می نماید و ممکن است بی رنگ، گازدار شود و تحت فشار قرار گیرد. در بعضی شرایط باکتری خاصی رشد کرده و مقدار زیادی ماده لزج تولید می کند و در این موارد محصول غلیظ و اغلب بد بو و رشته رشته شده و مخلوط کردن آن مشکل می شود.

چنانچه جامدات در کف ظرف رسوب کنند، محیط بی هوازی می شود، چون اکسیژن در فاز مایع توسط ارگانیسم های هوازی مصرف می شود. شرایط فراهم شده در جامدات رسوب کرده برای رشد باکتری کاهنده سولفات مطلوب بوده و در این مرحله تیره و بد بو شدن شدیدی اتفاق می افتد.

مشابه باکتری، قارچ، مخمر، کپک بر محصولات آب پایه اثر می گذارد. اغلب مخمرها به همراه باکتری و همانند آن رشد می کنند. اگر مخمرها به همان اندازه باکتریها موجود باشند، رنگ را کمتر خراب می کنند. آنها اغلب از پلیمرهای امولسیونی جدا شده و بعضی از گونه ها بسیار رنگی هستند، بنابراین در رنگ مشکل اساسی ایجاد می کنند. قارچ به آسانی می تواند در سطح رنگهای لاتکسی رشد کنند و در واقع اکسیژن موجود، رشد این نوع را در سطح محدود می کند. این نوع فساد در ظروف پلاستیکی بسیار رایج تر از ظروف فلزی است، که به دلیل مواد و روش ساخت به کار رفته در تولید ظروف است.

به محض اینکه قارچ تثبیت و تغلیظ کننده فروپاشیده شد، باکتری غالب شده و جایگزین قارچ می شود. این عمل باعث افت گرانروی شده و محصول برای رشد بعدی قارچ نامساعد می شود یا به عبارت ساده تر چون باکتری می تواند از محصولات فروپاشیده شده بر اثر فرایندهای زیست شیمیایی قارچها استفاده کند، پس آسانتر و سریعتر می تواند تکثیر شود.

حفاظت رنگهای لاتکسی در برابر تخریب زیستی می تواند به کمک نگهدارنده های حالت خیس که دارای مشخصات زیر هستند انجام شود.

الف) آنها باید طیف وسیعی داشته باشند و در برابر باکتری و قارچ (منجمد مخمرها) مؤثر باشند.

ب) آنها باید در محدوده وسیعی از pH پایدار باشند.

ج) آنها باید در آب محلول بوده و یا به میزان زیادی با آب امتزاج پذیر باشند.

د) آنها نباید اثر بر رنگ و ویژگیهای تشکیل فیلم توسط پوشش سطح داشته باشند.

ه) آنها باید سازگاری زیادی داشته باشند.

و) آنها باید اثر سمی کمی بر پستانداران و حداقل اثر زیان بخشی را بر محیط زیست داشته باشند.

ز) آنها باید ارزان باشند.

تولیدکنندگان پوشش های سطح می توانند با حفظ کارخانه در حد قابل قبولی از نظر نظافت و اجتناب از مواد اولیه نامرغوب، مقدار مورد نیاز مواد نگهدارنده حالت تر را به حداقل برسانند. با استفاده از روشهای تولید مناسب و به کارگیری مقدار دقیقی از یک زیست کشی مناسب می توان از فساد در حالت تر جلوگیری کرد.
 برخی از نامهای تجاری ضد کپک ها که در صنایع رنگ و رزین و سایر صنایع وابسته مورد استفاده قرار می گیرد عبارت اند از:

ضدکپک مرگال ( Mergal) 
ضد کپک پریونتول (Preventol)
ضد کپک پارمتول (parmetol)